2.3 Onze rol in de keten

Onze bedrijfscode vormt samen met ons Corporate Social Responsibility (CSR)- statement de leidraad voor ons handelen. In onze bedrijfscode staat beschreven hoe wij ons gedragen ten opzichte van onze omgeving en verbinden wij ons aan de ‘Ten Principles’ van United Nations Global Compact (UNGC) op het gebied van mensenrechten en arbeidsomstandigheden, milieu en anticorruptie. De bedrijfscode is van toepassing op iedereen die werkt bij het Havenbedrijf Rotterdam, dus ook voor bijvoorbeeld uitzendkrachten en stagiaires. In de bedrijfscode is in detail toegelicht hoe de implementatie en monitoring van resultaten is geborgd en hoe het Havenbedrijf Rotterdam omgaat met stakeholders; inclusief de wijze van informeren over genomen maatregelen en resultaten. Tenslotte geeft de bedrijfscode inzicht in hoe het Havenbedrijf Rotterdam bijdraagt aan herstelprocedures wanneer sprake is van misstanden.

Vanuit onze rol hebben wij invloed op meerdere niveaus in de voor ons relevante (waarde)ketens. Wij hebben invloed binnen onze eigen organisatie, inclusief (internationale) samenwerkingen, als opdrachtverlener en in relatie met onze (logistieke) klanten. Onze eigen werkzaamheden, in de vorm van investeringen en investeringsprojecten, vinden grotendeels plaats in Nederland. Daarnaast hebben wij deelnemingen en internationale samenwerkingen in onder andere Brazilië en Oman.

In samenwerking met opdrachtnemers en leveranciers bouwt het Havenbedrijf Rotterdam het haven- en industriecomplex uit tot een aantrekkelijke locatie voor bedrijven om zich te vestigen en logistieke partijen om te verladen. Deze bedrijven en logistieke partijen ontwikkelen de haven op hun beurt verder. Samen met enerzijds opdrachtnemers en leveranciers en anderzijds klanten ontwikkelen we de haven zo tot duurzame, moderne en slimme haven.

Bij onze aanbestedingspartners (opdrachtnemers en leveranciers) geldt dat onze invloed groter is bij de directe relaties, en kleiner bij de leveranciers van hun benodigdheden. Richting onze klanten is onze invloed op directe klanten eveneens groter dan bij de klanten van onze klanten.

De Rotterdamse haven is een belangrijke spil in wereldwijde logistieke transportketens. Onze klanten - gevestigde bedrijven en zeevaart - maken deel uit van deze logistieke transportketens. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft als havenbeheerder in beperkte mate invloed op de ladingstromen. De in- en doorvoer van grondstoffen en het toepassen ervan in productieprocessen verloopt in de haven veilig, efficiënt en met steeds schonere milieutechnieken. In win- of productiegebieden van grondstoffen elders, of in de transportketens van en naar de haven, kunnen omstandigheden voor mens, milieu en natuur van mindere kwaliteit zijn. Het Havenbedrijf Rotterdam wordt daar in toenemende mate op aangesproken. We kijken kritisch naar onze interne regelgeving en zetten praktische stappen die aansluiten bij de ‘Ten Principles’ van United Nations Global Compact (UNGC).

Mensenrechten en arbeidsomstandigheden

Wij ondersteunen en respecteren mensenrechten en wij willen er zeker van zijn dat we geen aandeel hebben in het schaden van mensenrechten. In onze bedrijfscode onderschrijven wij de 'International Bill of Human Rights' ('Universele Verklaring van de Rechten van de Mens', 'Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele rechten' en 'Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke rechten'), de 'ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work', de 'OECD Guidelines on Multinational Enterprises en de 'UN Guiding Principles for Business and Human Rights'. Wij hebben sinds afgelopen jaar een mensenrechtenbeleid. Hierin zijn onze opvallende mensenrechtenrisico's ('salient issues') uiteengezet en beschrijven wij de governance, acties en remedies.

Voor onze (internationale) havenactiviteiten en ons inkoopproces is een verdiepend mensenrechtenonderzoek gedaan, waarin rekening is gehouden met risico’s op schendingen in bepaalde geografische gebieden. Dit leverde een voor ons relevante lijst van risico’s op mensenrechtenkwesties op. De onderwerpen op deze lijst plaatsten we in een risicoregister. Hierin beoordelen we de ernst en waarschijnlijkheid van de risico’s.

De volgende risico's zijn geprioriteerd voor onze inkoopactiviteiten van onder andere ICT (hardware en software), infrastructurele aanbestedingen, facilitair en adviesdiensten:

Privacy;
Impact van klimaatverandering;
Veilige werkomgeving;
Schone leefomgeving;
Eerlijke compensatie voor werk;
Gelijkheid.

Voor onze buitenlandactiviteiten zijn de volgende risico's op mensenrechtenkwesties geprioriteerd:

Pecém (Brazilië): bescherming tegen geweld, gelijkheid, impact van klimaatverandering, veilige werkomgeving en gedwongen arbeid;
Oman (Sohar): schone leefomgeving, bescherming tegen geweld, gelijkheid, impact van klimaatverandering, veilige leefomgeving en gedwongen arbeid;
Overige: gelijkheid, impact van klimaatverandering en veilige leefomgeving.

Opvolgende acties moeten de risico’s beperken. Een kwestie die fundamenteel raakt aan de strategie heeft voorrang, net als een zaak waarop we directe invloed hebben. Op basis van de activiteiten in 2022 hebben we een Human Rights Due Diligence (HRDD) uitgevoerd, zullen we een jaarlijkse herbeoordeling uitvoeren op de ernst en waarschijnlijkheid van de risico’s en zullen we waar nodig bijsturen. Dit is in lijn met ons risicobeheersings- en controlesysteem, dat is gebaseerd op de internationaal geaccepteerde standaarden van de Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO).

Verschillende processen in onze organisatie borgen arbeidsrechten. In onze cao staan zaken over de arbeidsrechten van onze medewerkers op het gebied van werkomstandigheden, eerlijke beloning, rechtvaardige levensstandaarden, gelijkheid, collectieve onderhandeling en voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid. Daarnaast hebben wij een arbeidsveiligheidsbeleid en diversiteits- en inclusiviteitsbeleid. Bij selectie van aannemers verwachten wij eenzelfde houding ten opzichte van arbeidsrechten en vragen wij naar een VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers). Wij behouden ons het recht voor op controle bij onze leveranciers. Dit doen wij bijvoorbeeld door het uitvoeren van safety walks.

In onze (waarde)ketens kunnen zich mensenrechtenkwesties voordoen. Het gaat bijvoorbeeld om gedwongen arbeid, kinderarbeid en eerbiediging van inheemse volkeren. Daarom nemen we risicobeperkende maatregelen bij onze afdelingen die zich bezighouden met inkoop en internationale activiteiten, inclusief monitoring en rapportages. Vanaf 2023 zullen we de verantwoordelijkheden voor de uitvoering van het beleid bepalen en de HRDD-processen verankeren binnen de werkprocessen. Zo zullen onze internationaal opererende afdelingen een standaard mensenrechten-stappenplan uitvoeren en werkt de afdeling Inkoop aan een gedragscode voor leveranciers en additionele mitigerende maatregelen.

Bij het vermoeden van een misstand, ongewenst gedrag of niet integer handelen, kunnen medewerkers en derden hiervan op diverse manieren melding maken. Zie onze klokkenluidersregeling. Bij eventuele inbreuken op mensenrechten ondernemen we actie die passend is bij de situatie en mate van betrokkenheid. We kunnen zelf actie ondernemen om schendingen te herstellen, of onze invloed gebruiken om bij te dragen aan het herstellen van de situatie. In 2022 hebben we geen meldingen ontvangen die betrekking hadden op het Havenbedrijf Rotterdam of op onze medewerkers.

Milieu

Een gezond en leefbaar milieu is de basis voor de universele rechten op leven en op een gezonde omgeving. Wij gaan voorzichtig om met het milieu, ontplooien initiatieven om onze verantwoordelijkheid te vergroten en moedigen ontwikkeling en invoering van milieuvriendelijke technologieën aan.

Met het omarmen van de Green Deal Duurzaam GWW (Grond-, Weg- en Waterbouw) zoeken we als opdrachtgever in de voorbereiding en uitvoering van projecten actief naar kansen voor duurzaamheidsaspecten zoals CO₂-reductie, circulariteit en verbetering van luchtkwaliteit. Deze worden door de aannemer meegenomen in de uitvoering. In onze samenwerking met onze aanbestedingspartners vragen wij om de volgende zaken:

Milieukostenindicator (MKI) en CO₂-waarde van het project;
Plan van aanpak voor een duurzame bouwplaats;
ISO 14001 (milieuzorg).

De CO₂-uitstoot als gevolg onze investeringsprojecten in openbare- en klantgebonden infrastructuur vallen vanaf 2022 binnen Scope 3 van de CO₂-footprint van het Havenbedrijf Rotterdam. Voor het gebruik van brandstoffen is onze emissiereductiedoelstelling -45% in 2030 (ten opzichte van 2019) en voor materialen -25%.

Partijen die zich onvoldoende aan onze verwachtingen houden, sluiten wij uit.

Daarnaast kunnen zich als gevolg van veranderende wet- en regelgeving en vraag van de consument transitierisico’s voordoen bij onze klanten in de haven en daarmee ook voor het Rotterdamse haven- en industriecomplex. Het Havenbedrijf Rotterdam hanteert meerdere initiatieven om het haven- en industriecomplex en de scheepvaart te verduurzamen en hiermee deze risico’s te beperken:

Met klanten hebben wij langjarige contracten. Uiteraard respecteren wij deze contracten. Bij verlenging bespreken wij met de klant hoe verduurzaming onderdeel kan zijn van de afspraken.
Wij bieden korting op havengeld aan schepen die meer dan een bepaald aantal punten scoren op de Environmental Ship Index of voor tankers die beschikken over een Green Award.
Wij verzorgen walstroominfrastructuur voor afgemeerde binnenvaartschepen aan de kade, waarbij uitstoot van stikstof, fijnstof en CO₂ en geluidsoverlast wordt geminimaliseerd.
Wij stimuleren de ‘Modal Shift’: het verplaatsen van containertransport van de weg naar het water en spoor.
We werken samen met carbon footprinting expert en platformbouwer BigMile aan het ontwikkelen van het Haven Emissie Service Platform (HESP). Hierdoor kunnen we bijvoorbeeld onze klanten helpen bij hun CO₂-reductieopgave.
In 2022 ondertekenden de Maritime and Port Authority of Singapore en het Havenbedrijf Rotterdam een memorandum van overeenstemming voor de langste Groene en Digitale Corridor ter wereld. Het doel is om in 2027 de eerste duurzame scheepvaart op deze route te realiseren.
Het Havenbedrijf Rotterdam en GoodShipping voeren samen campagne om bedrijven (een deel van) hun zeevracht met duurzame brandstof te laten vervoeren.
Routescanner biedt ladingeigenaren een wereldwijd en daarmee completer inzicht in deur-tot-deur-verbindingen voor containers via zeehavens, binnenhavens, spoor- en wegverbindingen. Gebruikers kunnen mede op basis van emissies hun vervoerskeuze bepalen. U leest er hier meer over.

Anticorruptie

Wij wijzen alle vormen van corruptie af en verwachten van onze medewerkers dat zij fraude en corruptie voorkomen. We hebben procedures, (inkoop-)richtlijnen, (financial control-)raamwerken en screenings, gericht op het voorkomen en of detecteren van ongewenst gedrag. Via verschillende trainingsprogramma’s creëren wij bewustwording bij onze medewerkers. Wij hanteren bij aanbestedingen het Uniform Europees Aanbestedingsdocument.

Onze medewerkers kunnen ongewild in aanraking komen met drugscriminaliteit. Als onderdeel van een pakket beheersmaatregelen van integriteits- en veiligheidsrisico's die onze medewerkers moeten beschermen, hebben wij in 2022 ons screeningsbeleid aangescherpt. Waar het Havenbedrijf Rotterdam voorheen slechts 'pre-employment screening' kende bij indiensttreding, behouden wij nu het recht op 'in-employment screening' voor functies vanaf een hoog risicoprofiel. Ook de pre-employment screening wordt uitgebreid. Dit is in lijn met de AVG-richtlijnen.

Op het gebied van integriteitsrisico's hebben wij structuurmaatregelen (regels, procedures, systemen en controles) en cultuurmaatregelen (bewustwording, communicatie en dialoog). Al onze medewerkers kunnen digitaal integriteits- en weerbaarheidstrainingen volgen, waarin herkenning, bewustzijn en voorkomen van misstanden aan bod komen. Ook volgden onze medewerkers weerbaarheidstrainingen in de trainingscontainer van het Programma Integere Haven (u leest er hier meer over).