Nautische veiligheid

De (Rijks)Havenmeester (DHMR) van Rotterdam heeft meerdere taken en is 24/7 verantwoordelijk voor een veilige, vlotte en duurzame afwikkeling van de scheepvaart in de haven. Door dit zo efficiënt en veilig mogelijk te doen, draagt DHMR bij aan het bevorderen van onze concurrentiepositie. Dit kan alleen door nauw samen te werken met loodsen, sleepdiensten, roeiers, terminals, rederijen en andere partners in de haven. Bij het uitvoeren van de taken maken de medewerkers gebruik van innovatieve oplossingen. Taken kunnen door het slim gebruiken van beschikbare data steeds beter worden uitgevoerd. In 2022 startte een uitgebreide proef naar de inzet van drones. We onderzoeken ook wat er nodig is om het luchtruim veilig te houden bij toenemende aantallen dronevluchten en wat hierin onze rol is. 

Ongevallen

De veiligheid van het scheepvaartverkeer rapporteren we aan de hand van de Nautische Safety Index (NSI). Dit is een rapportcijfer waarbij we de ernst van ongevallen meewegen. In 2022 kwam de NSI met een score van 6,39 onder de norm van 7,0 uit. In april kapseisde het binnenvaartschip Mar Grethe op de Nieuwe Waterweg, waarbij een dodelijk slachtoffer te betreuren was. Verder botsten op 21 juli 2022 bij de Erasmusbrug een watertaxi en een rondvaartboot op elkaar. De watertaxi verdween daarbij volledig onder water. Alle zes opvarenden uit de watertaxi zijn uit het water gered. De Onderzoeksraad voor Veiligheid onderzoekt het ongeval.

Daar waar beroepsvaart en recreatievaart samenkomen, is er een verhoogd risico, met name ingegeven door de kwetsbaarheid van de recreanten. Dit is een blijvende zorg. 

Scheeps- en milieuveiligheid

Inspecteurs van de divisie Havenmeester controleren of schepen de regels op het gebied van milieu en veiligheid naleven. De mate waarin een geïnspecteerd schip voldoet aan de wet- en regelgeving, bepaalt de hoogte van de Safety Environmental Index (SEI). Voldoet een schip aan alle normen, dan scoort deze een 10 op een schaal van 0 tot 10. De gemiddelde score van alle geïnspecteerde schepen is de SEI. Hiervoor is de norm een 7,5. In 2022 kwam dit cijfer uit op 7,33 en haalden we de norm niet. Dit komt, omdat er meer risico gestuurd geïnspecteerd wordt. Er werd alleen geïnspecteerd waar het aantreffen van een niet-naleving aannemelijk was. 

Afhankelijk van de zwaarte van de overtreding krijgt de kapitein van het schip een waarschuwing of een proces verbaal. Dit wordt geregistreerd in HaMIS. Bij sommige overtredingen komen de inspecteurs nog een keer terug voordat het schip de haven van Rotterdam mag verlaten (bijvoorbeeld niet uitvoeren van een Prewash).

Naleving Havenbeveiligingswet en internationale ISPS Code

Als Port Security Officer is de (Rijks)Havenmeester ook verantwoordelijk voor de naleving van de beveiligingsvoorschriften voor terminals, zoals vastgelegd in de Havenbeveiligingswet. De divisie Havenmeester zorgt voor certificering volgens de International Ship and Port facility Security Code (ISPS) en ziet toe op de naleving. 

Wekelijkse dronevluchten voor de Havenmeester

Sinds september 2022 vliegen dagelijks drones boven de Maasvlakte en Europoort. Een proef van vijf maanden moet uitwijzen of een drone geschikt is om inspecteurs en scheepvaartmeesters te ondersteunen in hun werk. Het gaat om zee- en binnenvaartinspecties, zoals bijvoorbeeld bij bunkeren, waterverontreiniging, boord-boord-overslag, zonering/gevaarlijke stoffen, wal-boord-overslag, luchtverontreiniging (rook/roet) en reparaties aan boord van schepen. Laat een drone bijvoorbeeld een open tankdeksel zien, dan zou dat mogelijk kunnen wijzen op illegaal ontgassen door schepen en kan de divisie Havenmeester poolshoogte nemen. 

Cameratoezicht officieel van start

Het gebruik van camerabeelden gaat in de toekomst een steeds grotere rol spelen bij de afhandeling van de processen van de divisie Havenmeester. Dit gebeurt in combinatie met een verdere digitalisering, de inzet van kunstmatige intelligentie en het gebruik van drones. De pilot cameratoezicht heeft bewezen dat dit van toegevoegde waarde is. In oktober 2022 begonnen vier collega's officieel in hun nieuwe functie als cameratoezichthouder op het Haven Coördinatie Centrum. Ze maken gebruik van het cameranetwerk van politie, douane en het Havenbedrijf Rotterdam. 

Ondermijnende criminaliteit

Ondermijning, vermenging van onder- en bovenwereld (vaak drugsgerelateerd), is in toenemende mate een probleem voor de Rotterdamse haven. De aanpak van ondermijnende criminaliteit is een maatschappelijke opgave die formeel buiten de verantwoordelijk van het Havenbedrijf Rotterdam valt. De ondermijnende criminaliteit staat echter hoog op onze agenda; we willen dit niet in onze haven. We zijn trots op de uitstekende faciliteiten en natuur​​​​​​​lijke voordelen van onze haven. Helaas maken ook criminelen hier gebruik van. Met name voor de doorvoer van drugs is de haven een logistiek knooppunt. We werken samen met autoriteiten om deze smokkel en bijbehorende bedreigingen en logistieke verstoring tegen te gaan. Dat is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en het is in het belang van de integriteit. 

Wij ondersteunen het bedrijfsleven, brancheorganisaties, de gemeente Rotterdam en opsporingsautoriteiten, zoals politie, douane en FIOD in het tegengaan van ondermijnende criminaliteit. Zo toetsen we het klantontwerp van nog in te richten bedrijfsterreinen op fysieke veiligheid en pakken we ongewenste aanwezigheid aan met behulp van slimme technologie.

Op de Maasvlakte startte in 2022 het project ‘Virtueel Hek’. Bij de kwetsbare toegangen tot de Maasvlakte kan een virtueel slot bijdragen aan scherper toezicht. Door een intelligente laag op camerawaarnemingen toe te passen, kunnen we illegale patronen vroegtijdig herkennen en de centralist in de meldkamer optimaal ondersteunen.

Binnen het project ‘Ken je Klant’ werken we nauw samen met de Zeehavenpolitie en de gemeente Rotterdam om de integriteit van nieuwe en/of potentiële klanten beter te beoordelen en/of te monitoren. 

In 2021 is de trainingstour van het Programma Integere Haven officieel in gang gezet. Het Havenbedrijf Rotterdam is een van de initiatiefnemers van dit programma. De trainingen vinden plaats in een speciaal hiervoor ingerichte trainingscontainer om de weerbaarheid van werknemers in de haven tegen drugsronselaars te vergroten. Ook onze medewerkers nemen deel aan deze training.