Efficiënte logistiek en duurzame bereikbaarheid

Om onze positie als grootste logistieke knooppunt van Europa te versterken, werken we voortdurend aan het verbeteren van de bereikbaarheid van het haven- en industriecomplex. Daarbij zoeken we naar oplossingen om Europa maximaal te ontsluiten over de weg, per spoor, via kabels en pijpleidingen en kust- en binnenvaart. Omdat we aanjager zijn van de energietransitie en versneller van duurzaamheid in de Rotterdamse haven investeren we in initiatieven die bijdragen aan deze doelstellingen. Voorbeelden hiervan zijn duurzamer vervoer via modal shift, ‘Zuid-Holland Bereikbaar’ en tal van projecten die de schadelijke uitstoot van de verschillende vervoersvormen terugdringen.

Om te zien hoe we het doen op het gebied van bereikbaarheid ontwikkelden we twee doelstellingen. 

De score van de KPI 'aantal bestemmingen waarop spoordiensten vanuit Rotterdam worden aangeboden' is hoger dan in 2021. Dit komt enerzijds doordat er enkele nieuwe directe bestemmingen bij zijn gekomen, anderzijds doordat de databron steeds vollediger wordt.

De KPI 'reistijdverschil tussen Rotterdam en Antwerpen van en naar Noord-Brabant' wordt sinds het najaar van 2020 gemeten. De jaarscore van 2022 is dat de reistijd Tilburg-Antwerpen in de spits gemiddeld 11 minuten en 30 seconden korter was dan de reistijd Tilburg-Rotterdam. De norm is dat deze maximaal 25 minuten korter mag zijn. De reistijd is minder kort vanwege werkzaamheden op de ring Antwerpen. Het cijfer is gebaseerd op data van zeven maanden (45% over 2022). Als gevolg van een interne storing waren de data uit Q2 en Q3 niet beschikbaar. De cijfers zijn daarom niet volledig vergelijkbaar.

Visie op de lange termijn

Om op langere termijn een excellente multimodale bereikbaarheid voor onze klanten te garanderen, zijn dit onze langetermijn bereikbaarheidsopgaven:

• Optimalisatie van het ‘knooppunt’ Rotterdam (haven- en industriecomplex/regio);

• Versterking van de goederencorridors Oost en Zuidoost, in het netwerk Rotterdam-Antwerpen-Ruhrgebied;

• Versterking van de verbindingen met groeiregio's en economische centra via de goederencorridors Oost en Zuidoost en TEN-T corridors.

Aan de hand van overslagprognoses 2030-2040 voerden we een capaciteitsanalyse uit voor de verschillende modaliteiten. In de fysieke infrastructuur leverde dit een aantal knelpunten op, die we verwerkten in een Bereikbaarheidsstrategie. De hoofdopgaven deelden we op in het haven- en industriecomplex/regio en in de nationale en internationale (TEN-T) goederenvervoercorridors.

Over de oplossingsrichtingen overleggen we met het Rijk, provincies en bedrijfsleven, en in het bijzonder met onze partners binnen de MIRT-programma’s.

MIRT-programma’s Goederenvervoercorridors

MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Het MIRT kent programma’s voor twee goederenvervoercorridors, Oost-Zuidoost en Zuid.

In het programma Oost-Zuidoost werken het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de Topsector Logistiek, ProRail, de provincies Zuid-Holland, Noord-Brabant, Limburg en Gelderland en het Havenbedrijf Rotterdam samen om de logistieke corridors te optimaliseren. Inzet is dat deze corridors in 2030 een vlot, betrouwbaar, robuust, veilig en duurzaam transportsysteem faciliteren, waarbij groei samengaat met een goede leefkwaliteit. Het programma kent vijf pijlers, met concrete projecten binnen iedere pijler:

• Toekomstbestendige verbindingen tussen mainport Rotterdam en het Europese achterland;

• Internationale multimodale bereikbaarheid van het knooppuntennetwerk;

• Duurzame ruimtelijk-economische ontwikkeling van knooppunten;

• Verduurzaming van de corridors;

• Gebruik van de meest moderne digitale voorzieningen.

In het in 2022 gestarte programma Zuid, werken het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, vier provincies (Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant) en vier havenbedrijven (Amsterdam, Rotterdam, Moerdijk en North Sea Ports) samen. Ook dit programma richt zich op efficiënte en groene corridors voor het goederenvervoer.

Het belang van data

We richten ons op het beter benutten van de bestaande infrastructuur (capaciteitsmanagement) en investeren samen met andere partijen in bestaande en nieuwe infrastructuur. De inzet van slimme informatiesystemen en de uitwisseling van data tussen verschillende ketenpartijen helpen bij een betere bereikbaarheid en het verduurzamen van vervoer via de diverse modaliteiten. 

Het delen van data tussen (private) partijen in de logistieke keten is van cruciaal belang. Daarom is in 2022 het programma DIL (Digitalisering Infrastructuur Logistiek) opgezet. De DIL-aanpak heeft als doel de logistieke ketens in Nederland transparant, robuust en efficiënter te maken door middel van een decentrale openbaar beschikbare en veilige digitale infrastructuur. De infrastructuur werkt met 'linked-data' die zonder menselijke tussenkomst worden uitgewisseld en eigendom blijven van de maker van de data. DIL zet ook in op de daarop te ontwikkelen nieuwe infra-diensten en de uitrol van een transitie-agenda om Nederlandse logistieke bedrijven 'digital ready' te maken. DIL ontving een belangrijke subsidie van 51 miljoen euro uit het Nationaal Groeifonds en ging in november 2022 van start. Portbase en het Havenbedrijf Rotterdam werken in dit project samen met overheden, brancheorganisaties, het Havenbedrijf Amsterdam en het havenbedrijfsleven.

Duurzamer vervoer via modal shift

Wij streven naar een optimale verbinding via alle modaliteiten en stimuleren meer vervoer via binnenvaart en spoor in plaats van via de weg (modal shift). Het terugdringen van de CO₂-uitstoot speelt daarbij een belangrijke rol. Vanuit Rotterdam vinden containers op korte afstanden hoofdzakelijk per vrachtwagen hun bestemming; op langere afstanden vervullen binnenvaart en spoor een belangrijke rol. Samen met overheden en het bedrijfsleven in de haven streven we ernaar het aandeel van het spoor in het Europese goederenvervoer verder te laten groeien. Diverse projecten zoals Portshuttle en het Theemswegtracé helpen ons daarbij. Op het terrein van de spoorinfrastructuur moeten nog wel inspanningen worden geleverd. U leest er hier meer over.

Nieuwe samenwerkingsorganisatie 'Zuid-Holland Bereikbaar' van start

Samenwerkingsorganisatie ‘Zuid-Holland Bereikbaar’ ging per 1 januari 2022 van start. Zuid-Holland Bereikbaar is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, provincie Zuid-Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, gemeente Den Haag, gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam en ProRail. Doel is om Zuid-Holland de komende tien jaar bereikbaar te houden tijdens de bouw- en renovatieopgaven.