Water

Transport over (binnen)water speelt een belangrijke rol in de Nederlandse economie, draagt bij aan mobiliteit en bereikbaarheid, en heeft een gunstige invloed op het behalen van milieudoelstellingen. Aan de kustzijde zorgt de adequate nautische diepgang ervoor dat Rotterdam de grootste schepen vlot en veilig kan verwelkomen.

Binnenvaart

In de overleggen van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) stellen we afspraken vast om het vaarwegennet robuust te maken. Naast het waarborgen van een betrouwbare infrastructuur, werken we actief aan digitale tools om vaarweginformatie te verbeteren en de reisplanning te optimaliseren. Een van de doelstellingen is om verder vooruit te voorspellen, waarmee we ketenpartijen handelingsperspectief bieden.

Aan de zijde van het achterland is de binnenvaart verantwoordelijk voor meer dan de helft van alle ladingstromen tussen de haven en het Europese achterland. Om dit vervoer efficiënt, betrouwbaar en duurzaam te laten verlopen, richten we ons op drie aspecten van bereikbaarheid voor de binnenvaart:

Het realiseren van een vlotte en betrouwbare afhandeling in de haven zelf;
Het opzetten van robuuste achterlandverbindingen;
Het bevorderen van duurzamer vervoer.

Verbeteringen aan de infrastructuur

Om de infrastructuur voor de binnenvaart betrouwbaar en beschikbaar te houden, investeren we ook in vervanging en renovatie. In 2023 werkten we aan de renovatie van de veelgebruikte Rozenburgsesluis. Ook sloten we een contract voor de vernieuwing van ligplaatsen in de Waalhaven.

Tegelijkertijd zijn we in gesprek met de gebruikers van onze infrastructuur en voeren we regulier overleg met de binnenvaart brancheorganisaties over knelpunten en opgaven rond ligplaatsen en diensten. Ook het bewuster maken van het gebruik is hierbij relevant. In de zomer van 2023 voerden we bijvoorbeeld een strenger beleid in voor het gebruik van duwbakligplaatsen.

Robuuste achterlandverbindingen

Rotterdam is via een uitgebreid vaarwegennetwerk verbonden met bestemmingen in Nederland en omringende landen. Ook in 2023 stond de robuustheid van de vaarwegen onder druk. Op de MIRT corridors was regelmatig sprake van onverwachte stremmingen, waardoor wachttijden ontstonden en schepen moesten omvaren. Een breed pakket aan maatregelen moet dit oplossen. Wij zijn nauw betrokken bij de praktische uitwerking.

In 2023 kwamen lage waterstanden minder voor dan in 2022. De toen ingestelde maatregelen gelden nog steeds, net als de afstemming met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en marktpartijen. Verder werkten we samen met wetenschappelijke partners, zoals TU Delft en Deltares aan dashboarding, analyses en het ontwikkelen van tools voor een weerbare logistieke keten.

We werken samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en provincies in de MIRT goederencorridor aan robuuste vaarwegen. Het werken aan toekomstbestendige vaarwegen is ook opgenomen in de toekomstagenda binnenvaart waarvoor wij input leverden. Aan de nog op te starten 'binnenvaarttafel' waar wij aan deelnemen, krijgt dit verdere invulling.

Verduurzaming van het vervoer

Het vervoer per binnenvaart zal, net als andere modaliteiten, in de toekomst 'zero emissie' moeten worden. Dat vergt forse investeringen voor zowel schepen als laadinfrastructuur langs de vaarwegcorridors. Het Havenbedrijf Rotterdam zet zich daar op allerlei manieren voor in. Bijvoorbeeld met ZES en het project Condor-H2. U leest hier meer over deze initiatieven.

Ook voor emissiereductie van scheepvaart en industrie spannen we ons in. Deze zogenoemde scope 3 emissies zijn niet afkomstig van onze eigen bedrijfsmiddelen en we hebben er niet direct invloed op. Voor deze emissies geldt een inspanningsverplichting. Dit betekent dat we al het redelijke doen wat nodig is om CO₂-emissies terug te dringen.

Voor de scheepvaart (zowel zee- als binnenvaart) in het havenbeheersgebied (tot en met 60 kilometer uit de kust) is het doel om de emissies in 2030 (ten opzichte van 2019) met 20% terug te dringen.

Digitalisering en innovatie

App voor afvalcontainers

Digitalisering speelt ook een rol bij het aanbod van voorzieningen en diensten aan de binnenvaart. Naast de eerder in dit hoofdstuk beschreven producten en diensten introduceerden we in 2023 een app voor afvalcontainers. Samen met de MIRT goederencorridor partners spraken we al eerder af ook samen te werken aan gestandaardiseerde digitale ontsluiting van walstroom.

RiverGuide ondersteunt bij het plannen van de reis

De app RiverGuide is mede ontwikkeld door het Havenbedrijf Rotterdam en speciaal bedoeld voor de binnenvaart. Tijdens de vaart geeft RiverGuide alle relevante detailinformatie over bijvoorbeeld bruggen, sluizen, doorvaarthoogten en bedieningstijden. Inzicht door de juiste informatie op het juiste moment. De app is in 2023 uitgebreid met reismeldingen aan Rijkswaterstaat.

Infra Innovation succesvol

Sinds 2018 voeren we in het programma Infra Innovation innovaties door om maritieme constructies te verbeteren en te laten voldoen aan moderne eisen, met lagere kosten en verminderde emissies als doel. Onderzoek en de praktijk wijzen uit dat we kademuren minder robuust kunnen bouwen zonder concessies te doen aan de normen. Nieuwe mogelijkheden, zoals sensoren, data-analyse en geavanceerde rekentools, verlengen de levensduur van bestaande infrastructuur, waardoor klanten vaak dieper stekende schepen kunnen ontvangen met grotere kranen of meer bovenbelasting. Innovaties zoals slim baggeren, onderwaterankers, slimme bolders en stalen buispalen bieden mogelijkheden om de maritieme infrastructuur te optimaliseren en de kosten beter te beheersen. Enkele voorbeelden uit de praktijk:

Verdiepen en versterken kademuren met onderwaterankers

In de Rotterdamse haven testen en ontwikkelen we installatiemethodes van onderwaterankers. Het toepassen van deze ankers kan een effectieve manier zijn om kademuren te versterken en te verdiepen. Een onderwateranker kan de kademuur op zijn plek houden als de haven ernaast wordt uitgebaggerd. Aanbrengen van de innovatieve ankers gebeurt vanaf de kant, een ponton komt er niet aan te pas. Onderwaterankers passen in het beleid van het Havenbedrijf Rotterdam om de haven duurzaam te ontwikkelen. Door het toepassen kunnen we nieuwbouw voorkomen en besparen we op materiaal in projecten. Daarnaast verstoren we met deze methode het operationele proces van de klant zo min mogelijk.

Efficiënter samenwerken dankzij BIM

In 2023 troffen we uitgebreide voorbereidingen om vanaf 2024 al onze nieuwbouwprojecten uit te voeren met behulp van Bouwwerk Informatie Management (BIM). Met BIM spreken we dezelfde taal als onze ketenpartners, waardoor we ons bouwproces optimaliseren en onze bouwprojecten efficiënter kunnen onderhouden. We digitaliseren de Port Life Cycle (PLC) volgens gestandaardiseerde procedures, in overeenstemming met de internationale norm ISO 19650.

Concreet houdt dit in dat we werken met een 2D-/3D-model waar aanvullende data en documenten, essentieel voor de PLC, aan zijn gekoppeld. Alle modellen, data en documenten van de assets bevinden zich op één centrale locatie, waardoor we ze makkelijk kunnen delen met samenwerkingspartners in de keten. In 2023 pasten we BIM al toe in diverse projecten, zoals de bouw van een kademuur in de Amaliahaven, de renovatie van de Rozenburgsesluis en de spoorverbetering op Maasvlakte-Zuid.