2.1 Profiel van het Havenbedrijf Rotterdam
Purpose
‘Connecting the world. Building tomorrow’s sustainable port’
Onze purpose is tweeledig:
Connecting the world: Als internationaal opererende haven verbinden wij elke dag weer de wereld, dat zit in ons bloed. Dit doen we al jaren en blijven we ook doen voor de komende generaties.
Building tomorrow's sustainable port: Samen bouwen we aan een toekomstbestendige en duurzame haven. We nemen de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een betere leef- en werkomgeving voor iedereen. We werken aan een klimaatneutrale haven. We maken slimme en ‘groene’ logistieke ketens mogelijk, geven een impuls aan hernieuwbare energie en faciliteren circulaire industrie.
Kerntaken
Het Havenbedrijf Rotterdam beheert, exploiteert en ontwikkelt het Rotterdamse haven- en industriegebied en is verantwoordelijk voor:
Het ontwikkelen, aanleggen, beheren en exploiteren van het haven- en industriegebied in Rotterdam;
Het bevorderen van een effectieve, veilige en efficiënte scheepvaartafwikkeling in de haven en het aanloopgebied voor de kust.
Wij zijn wereldspeler en lokale partner tegelijk. Wij dienen publieke belangen en streven ook commerciële doelen na. We nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en waarborgen een financieel gezonde bedrijfsvoering. Dat doen we niet alleen. Dat doen we samen met overheden, partners én bewoners. Wij zijn er voor oplossingen in het hier en nu en voor de lange termijn.
Ondernemingsstrategie 2020 - 2024
Als ontwikkelaar van een toonaangevende, veilige, efficiënte en duurzame haven waar onze klanten succesvol kunnen ondernemen richten we ons op drie speerpunten:
Slimme partner in logistieke ketens
Door het beschikbaar maken van kwalitatief goede infrastructuur, informatie en data zijn we in staat de afhandeling van lading in de logistieke keten zo efficiënt en optimaal mogelijk in te richten. Hiermee zorgen we ervoor dat ‘lading’ voor Rotterdam kiest.
Versneller van duurzaamheid in de haven
Als versneller van duurzaamheid in de haven werken we mee aan de Nederlandse CO2-reductiedoelstelling van 55% in 2030 ten opzichte van 1990. Op deze manier dragen we bij aan onze maatschappelijke verantwoordelijkheid: met deze doelstelling stimuleren we onze partners in de haven om te verduurzamen. Met een breed portfolio aan energietransitieprojecten investeren we in verduurzaming, zijn we op weg naar een CO2-neutrale haven in 2050 en trekken we toekomstbestendige ladingstromen en activiteiten aan. Hierover leest u meer in het hoofdstuk Environment.
Ondernemende en slagvaardige organisatie
We stellen hoge eisen aan de effectiviteit en klantgerichtheid van onze organisatie. Een goede interne en externe samenwerking en een duidelijke rolbepaling zorgen ervoor dat wij dat waarmaken. Een grotere wendbaarheid van de organisatie, het beheersen van de operationele kosten en kapitaaluitgaven en het verder verhogen van de klantgerichtheid zijn de directe effecten.
Ondernemingsstrategie 2025-2029
In 2024 opereerden we nog onder de vlag van de ondernemingsstrategie 2020-2024. Gedurende het afgelopen jaar werkten we ook intensief aan de ontwikkeling van de nieuwe strategie 2025-2029. Een strategie die beter aansluit bij de veranderende wereld om ons heen en de eisen die dat met zich meebrengt. De materiële duurzaamheidsthema's uit ons duurzaamheidsverslag van 2024 weerspiegelen deze verschuiving. Onze Raad van Commissarissen en aandeelhouders waren nauw betrokken bij de realisatie van de nieuwe ondernemingsstrategie.
Inhoudelijk zit het verschil in een sterkere erkenning van de bijdrage aan strategische autonomie, weerbaarheid en leveringszekerheid voor Nederland en Europa en in een nog sterkere weging van maatschappelijke belangen in de afwegingen die wij maken. Deze nieuwe koers bevestigt dat wij sturen op zowel economische als maatschappelijke waarde.
Om nog beter gesteld te staan voor noodsituaties, bereiden we ons samen met onze partners voor op diverse scenario’s. De nadruk op veerkrachtig en weerbaar is ons antwoord op de onzekerdere wereld met economische ontwikkelingen, geopolitieke gebeurtenissen en klimaatveranderingen. Weerbaarheid gaat over het voorkomen van en beschermen tegen verstoringen, terwijl veerkracht gaat over het herstellen en doorgaan na verstoringen. Beide zijn essentieel voor de continuïteit en betrouwbaarheid van kritieke infrastructuren en systemen, ze vullen elkaar aan. Het vraagt om het robuuster maken van onze achterlandmodaliteiten, een effectieve afhandeling van de scheepvaart en het verder bouwen aan de (cyber)weerbaarheid van ons complex. Dit kunnen we alleen realiseren in publiek-private samenwerking. Daarom verbinden we partijen en blijven we ons inzetten voor een veilige en weerbare haven die voorbereid is op verstoringen in logistieke ketens.
We richten ons op vier speerpunten:
Speerpunt 1: In balans met de maatschappij
Wij willen de haven in balans met de maatschappij houden. Het Havenbedrijf Rotterdam zet zich in voor het verbeteren van de leefomgeving, veiligheid, natuur en biodiversiteit in en rondom de haven. Het is onze ambitie om de haven te verbinden met haar omgeving en een evenwichtige en inclusieve arbeidsmarkt te bevorderen. Door onze haven nog beter in balans te brengen met de maatschappij en haar omgeving waarborgen we een gegunde toekomst.
Prime Pitch nam de Citrusveiling in M4H (Merwe-Vierhavens) over van het Havenbedrijf Rotterdam. Het bedrijf gaat samen met De Mannen van Schuim en Miss Clark de veiling ontwikkelen tot ‘De Citrus Club’. Deze nieuwe ontmoetingsplek biedt ruimte voor congressen, film, theater, muziek, een restaurant en kantoorruimte voor innovatieve en creatieve makers. Deze ontwikkeling sluit aan bij de ambities van de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam. Het wordt een herkenbaar brandpunt in M4H, waarbij de historie en kwaliteit van het gebouw behouden blijven. M4H is het stadshavengebied van de toekomst, waar wonen, onderwijs en innovatieve maakindustrie samenkomen. We werken hier samen met de gemeente Rotterdam aan een nieuw gebiedsconcept. Het Rotterdam Makers District, inclusief RDM Rotterdam, vormt een proeftuin voor technische innovaties en duurzame ontwikkeling.
In 2024 tekenden het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Havenbedrijf Rotterdam een hernieuwd sponsorcontract om projecten in Rotterdam-Zuid te ondersteunen. Deze samenwerking richt zich op het verbinden van scholen en cultuur, met extra aandacht voor kinderen in Rotterdam-Zuid. Veel leerlingen, leerkrachten en ouders zullen hiervan profiteren. De partners stellen een coördinator aan om verbindingen te leggen met verschillende partijen in Rotterdam-Zuid. Ze plannen samenwerkingen met minimaal tien scholen om jaarlijks één verrijkte, muzikale schooldag te organiseren. Tijdens deze dagen geven ze mini-concerten en bieden ze muziekworkshops aan. Ongeveer 6.000 kinderen uit Rotterdam-Zuid zullen jaarlijks deelnemen aan deze activiteiten. Deze samenwerking past in ons beleid om stad en haven met elkaar te verbinden.
Intern richten we ons op het vergroten van diversiteit en inclusiviteit, en sociale en fysieke veiligheid voor alle eigen en tijdelijke medewerkers van het Havenbedrijf Rotterdam.
De materiële thema’s die ten grondslag liggen aan dit speerpunt lichten we toe in onderstaande tabel:
|
CSRD |
Materieel thema |
Omschrijving |
|---|---|---|
|
Biodiversiteit en ecosystemen |
Impact op natuur en biodiversiteit |
Terreinuitgifte, infrastructuuruitbreiding en scheepvaart resulteren in schade aan ecosystemen, invasieve exoten en overige negatieve milieueffecten. Risico’s liggen in kosten door mitigerende en compenserende maatregelen, vertraagde of stopgezette projecten en gemiste opbrengsten door een verslechterd investeringsklimaat. Door vergunningen te behouden en maatregelen te nemen, versterken we onze gegunde toekomst en grijpen we kansen voor een verhoogde tevredenheid van stakeholders en nieuwe partnerschappen. |
|
Eigen personeel |
Arbeidsveiligheid |
Onveilige werkomgevingen resulteren in werkgerelateerde ongevallen en beroepsziekten en verlaagt medewerkerswelzijn en -tevredenheid. Risico’s liggen in kosten door verzuim, verlaagde productiviteit en werkgevers imago. Door veiligheidsnormen en -voorschriften na te leven en maatregelen te nemen, versterken we onze reputatie als betrouwbare werkgever en onze positieve veiligheidscultuur uit te dragen richting onze ketenpartners. |
|
Werknemers in de waardeketen |
Werken in de haven |
Werkomgevingen in het HIC beïnvloeden de arbeids- en mensenrechten van werknemers in de haven. Risico’s liggen in onverantwoordelijke arbeidsvoorwaarden en een mismatch tussen talent en werk, wat kan leiden tot kosten, imagoschade en vermindert draagvlak. Een personeelstekort verlaagt de efficiëntie en groei van de haven en onze opbrengsten. Door een veilige en inclusieve haven te bevorderen en maatregelen te nemen, dragen wij bij aan het beschermen van arbeids- en mensenrechten en borgen we de toekomstbestendigheid van de haven. |
|
|
Arbeidsveiligheid |
Onveilige werkomgevingen resulteren in werkgerelateerde ongevallen en beroepsziekten en verlaagt welzijn en tevredenheid van werknemers in het HIC. Risico’s liggen in een vermindert draagvlak voor werken in de haven. Door veiligheidsnormen en -voorschriften na te leven en maatregelen te nemen, versterken we onze reputatie als betrouwbare zakenpartner en grijpen we kansen ons concurrentievoordeel te vergroten en onze positieve veiligheidscultuur uit te dragen richting onze ketenpartners. |
|
Bedrijfsspecifiek |
Overlast geur en geluid |
Overlast door geuren en geluiden verminderen de kwaliteit van leven voor omwonenden. |
Speerpunt 2: Klimaatneutraal & circulair
Het Havenbedrijf Rotterdam streeft ernaar een leidende rol te spelen in de energie- en grondstoffentransitie. Dit doen we door de juiste voorwaarden te scheppen voor onze partners in logistiek, energie en productie. Ons uiteindelijke doel is klimaatneutraliteit, wat we willen bereiken door het haven- en industriecomplex te transformeren tot een complex dat schone energiedragers produceert en duurzame, circulaire grondstoffen gebruikt.
De materiële thema’s die ten grondslag liggen aan dit speerpunt lichten we toe in onderstaande tabel:
|
CSRD |
Materieel thema |
Omschrijving |
|---|---|---|
|
Klimaatverandering |
Broeikasgasemissies Havenbedrijf Rotterdam |
Activiteiten van HbR stoten broeikasgasemissies uit, wat bijdraagt aan de verandering van het klimaat. |
|
|
Broeikasgasemissies haven |
Klanten met operaties in het HIC stoten broeikasgasemissies uit, wat bijdraagt aan de verandering van het klimaat. Risico’s liggen in imagoschade, verhoogde kosten en aangescherpte eisen, wat samenhangt met het draagvlak van de haven en de concurrentiepositie. Middels onze klimaatambities en het nemen van maatregelen, zetten we in op toekomstbestendige duurzame waardeketens. |
|
|
Netto energieverbruik haven |
De energiebehoefte in het HIC legt druk op het elektriciteitsnet. Risico’s liggen in concurrentie met andere energievragers wat samenhangt met verminderde beschikbaarheid en hoge energieprijzen voor klanten. Door mede te voorzien in de energiebehoefte van Nederlandse huishoudens en de economie en maatregelen te nemen, versterken we de energiezekerheid en grijpen we kansen om voortrekker te zijn in de energietransitie. |
|
Verontreiniging |
Luchtverontreiniging |
Luchtverontreiniging als gevolg uitstoot van klanten in het HIC heeft effect op de biodiversiteit en (volks)gezondheid. Risico’s liggen in vergunningverlening en een verslechterde leefopmgeving en daarmee draagvlak. Door luchtverontreiniging te voorkomen en reguleren en maatregelen te nemen, grijpen we kansen om een duurzame en competitieve havenomgeving te versterken. |
|
|
Waterverontreiniging |
Waterverontreiniging in het HIC als gevolg van uitstoot van klanten of meegevoerd water door bovenstroomse rivieren resulteren in schade aan de ecologische waterkwaliteit. Risico’s liggen in vergunningverlening en een verslechterde leefomgeving. Door waterverontreiniging te voorkomen en reguleren en maatregelen te nemen, grijpen we kansen om een duurzame en competitieve havenomgeving te versterken. |
|
Circulaire economie |
Materiaalgebruik Havenbedrijf Rotterdam |
Materiaalgebruik voor onze eigen infrastructuur heeft effect op de omvang en omgang met grondstoffenstromen. Risico’s liggen in verhoogde kosten voor grondstoffen en materialen en verlaging van klantwaardering. Door duurzamere alternatieve materialen te gebruiken en maatregelen te nemen, grijpen we kansen en versterken we onze gegunde toekomst. |
Speerpunt 3: Weerbaarheid, leveringszekerheid & strategische autonomie
Het Havenbedrijf Rotterdam streeft naar een weerbare en veerkrachtige haven, die economische schommelingen, verstoringen in de toeleveringsketens en onverwachte klimaatgebeurtenissen kan opvangen. Daarnaast willen we bijdragen aan de leveringszekerheid van energie, voedsel en andere essentiële materialen in Europa, en ervoor zorgen dat de industrie in de haven competitief blijft, zodat Europa zijn strategische autonomie behoudt.
De materiële thema’s die ten grondslag liggen aan dit speerpunt lichten we toe in onderstaande tabel:
|
CSRD |
Materieel thema |
Omschrijving |
|---|---|---|
|
Verontreiniging |
Milieu-incident |
Operaties in het HIC kennen risico's voor milieu-incidenten welke de leefomgeving verontreinigen en resulteren in negatieve effecten op de veiligheid van mensen en dieren. Risico’s liggen in hoge herstelkosten en schade aan het imago en draagvlak van de Rotterdamse haven. Door in te zetten op het voorkomen van milieu-incidenten en maatregelen te nemen, versterken we onze gegunde toekomst. |
|
Bedrijfsspecifiek |
Ondermijnende criminaliteit |
Het optreden van criminaliteit resulteert in een verminderd gevoel van veiligheid en beïnvloedt arbeids- en mensenrechten. Risico’s liggen in een verslechterd imago en een vermindert draagvlak van de Rotterdamse haven in de maatschappij en als arbeids- en vestigingsplaats. Door samenwerking met ketenpartners en het nemen van maatregelen, bestrijden we criminaliteit en stimuleren we de aantrekkelijkheid van Rotterdam als doorvoerhaven. |
|
|
Stilvallen haven |
Fysieke risico’s van klimaatverandering, cybercrime of geopolitieke spanningen kunnen operaties van HbR stilleggen. Risico’s liggen in verhoogde investerings- en onderhoudskosten, verminderde overslag, verlaagde klantwaardering en een verslechterd investeringsklimaat. Door samenwerking met stakeholders en het nemen van maatregelen, verhogen we onze veerkracht. |
Speerpunt 4. Toekomstbestendig verdienvermogen
Het Havenbedrijf Rotterdam streeft ernaar om het ondernemersklimaat in Nederland en Europa te bevorderen. We willen dit bereiken door het bieden van een uitstekende haveninfrastructuur en nautische toegankelijkheid, bij te dragen aan de beschikbaarheid van betaalbare (duurzame) energie en het optimaliseren van de operationele performance binnen de haven zelf.
De materiële thema’s die ten grondslag liggen aan dit speerpunt lichten we toe in onderstaande tabel:
|
CSRD |
Materieel thema |
Omschrijving |
|---|---|---|
|
Eigen personeel |
Arbeidsveiligheid |
Onveilige werkomgevingen resulteren in werkgerelateerde ongevallen en beroepsziekten en verlaagt medewerkerswelzijn en -tevredenheid. Risico’s liggen in kosten door verzuim, verlaagde productiviteit en werkgevers imago. Door veiligheidsnormen en -voorschriften na te leven en maatregelen te nemen, versterken we onze reputatie als betrouwbare werkgever en grijpen we kansen ons concurrentievoordeel te vergroten en onze positieve veiligheidscultuur uit te dragen richting onze ketenpartners. |
|
Werknemers in de waardeketen |
Werken in de haven |
Werkomgevingen in het HIC beïnvloeden de arbeids- en mensenrechten van werknemers in de haven. Risico’s liggen in onverantwoordelijke arbeidsvoorwaarden en een mismatch tussen talent en werk, wat kan leiden tot kosten, imagoschade en vermindert draagvlak. Een personeelstekort verlaagt de efficiëntie en groei van de haven en onze opbrengsten. Door een veilige en inclusieve haven te bevorderen en maatregelen te nemen, dragen wij bij aan het beschermen van arbeids- en mensenrechten en borgen we de toekomstbestendigheid van de haven. |
|
|
Arbeidsveiligheid |
Onveilige werkomgevingen resulteren in werkgerelateerde ongevallen en beroepsziekten en verlaagt welzijn en tevredenheid van werknemers in het HIC. Risico’s liggen in een vermindert draagvlak voor werken in de haven. Door veiligheidsnormen en -voorschriften na te leven en maatregelen te nemen, versterken we onze reputatie als betrouwbare zakenpartner en grijpen we kansen ons concurrentievoordeel te vergroten en onze positieve veiligheidscultuur uit te dragen richting onze ketenpartners. |
‘De haven moet een duurzame economische motor blijven’
In het Energietransitieprogramma werkt het Havenbedrijf Rotterdam aan tal van projecten gericht op duurzaamheid. Dit doen we in samenwerking met bedrijven, organisaties en overheden. Marcel Boere van de gemeente Rotterdam en Niels Heijstek van het ministerie van Financiën bespreken namens de aandeelhouders de voortgang van de energietransitie, bijzondere vraagstukken, de rol van het Havenbedrijf Rotterdam en kijken 10 jaar vooruit.
Hoe gaat het met de energietransitie?
Marcel Boere: ‘We zien veel initiatieven, maar de haven blijft een ingewikkeld gebied. De voortgang gaat niet altijd even snel, wat logisch is bij een transitie van deze omvang. Als een van de oorzaken wordt vaak gewezen naar de traagheid van vergunningstrajecten. Die trajecten zijn er met een bepaalde reden. Zorgvuldigheid is belangrijk, bovendien heb je dan meer draagvlak bij alle betrokkenen, ook bij de mensen die in hun ‘achtertuin’ met de energietransitie te maken hebben.’
Niels Heijstek vult aan: ‘De energietransitie in de haven boekt vooruitgang. De klimaatdoelen zijn uitdagend en in de haven maken we mooie stappen, bijvoorbeeld met Porthos. Daar zijn we als aandeelhouders nauw bij betrokken. Het is bijzonder en knap dat dit project van de grond is gekomen. Waterstof komt wat langzamer op gang, maar dat is kenmerkend voor de energietransitie.’
Welke specifieke uitdagingen komen we tegen binnen de energietransitie?
Niels Heijstek: ‘Veel van onze staatsdeelnemingen zijn direct betrokken bij de energietransitie. Zij zijn zeer gemotiveerd om doelen te halen, wel zijn er diverse ingewikkelde vraagstukken. Onzekerheid over het toekomstige systeem van energiedragers bijvoorbeeld. En de rolverdeling tussen partijen vraagt om duidelijke afspraken. We constateren ook dat het op gang laten komen van vraag en aanbod van groene waterstof complex en tijdrovend is.’
In aanvulling daarop benoemt Marcel Boere een aantal zaken die hij nodig acht voor de energietransitie: ‘We hebben een groot chemisch- en raffinagecluster dat de transitie moet doormaken. Dat vergt een lange adem. Porthos kan daarbij helpen. We moeten ook kijken naar hoe we de infrastructuur kunnen verbeteren om de energietransitie te ondersteunen. Dit betekent investeren in nieuwe technologieën en het upgraden van bestaande faciliteiten. Daarnaast moet er aandacht zijn voor de opleiding en training van werknemers om ervoor te zorgen dat ze nu al en vooral straks de vaardigheden hebben die nodig zijn voor de nieuwe energie-economie.’
Welke rol speelt het Havenbedrijf Rotterdam binnen de energietransitie?
Marcel Boere is positief over de rol die Het Havenbedrijf Rotterdam speelt. ‘Het bedrijf doet het goed en vraagt op veel plekken – nationaal en internationaal - aandacht voor het belang van duurzaamheid, maar ook voor het bevorderen van de concurrentiekracht van de haven. Ze faciliteren, regisseren en jagen aan. Bij de plannen voor de Delta Rhine Corridor zag ik deze kwaliteiten mooi samenkomen; dit bracht het project van de tekentafel naar de praktijk. Je ziet wel dat de rol van het Havenbedrijf Rotterdam in dit soort projecten vaak anders wordt dan in eerste instantie is gedacht. In plaats van zelf investeren, wordt de organisatie de drijvende kracht achter een project.’
Niels Heijstek: ‘Het Havenbedrijf Rotterdam introduceert een nieuwe ondernemingsstrategie met een sterke focus op de energietransitie en het ondernemingsklimaat. Dat juichen we als aandeelhouder toe. De organisatie stimuleert innovatie door bedrijven aan te moedigen om nieuwe technologieën en processen te implementeren die bijdragen aan de energietransitie. Via de contracten met klanten creëert het Havenbedrijf Rotterdam prikkels die verduurzaming bevorderen.’
Hoe ziet u het haven- en industriecomplex over 10 jaar?
Niels Heijstek: ‘De haven is een energiehub en die leidende rol moet behouden blijven, maar dan voor schone energiedragers zoals waterstof. De industrie is eveneens belangrijk en hopelijk kan die duurzaam behouden blijven. Het oplossen van de netcongestie en de betaalbaarheid van energie zijn belangrijke randvoorwaarden. De energietransitie zal de komende jaren nog een dynamisch pad blijven met de nodige onzekerheid; dus flexibiliteit van alle partijen is een belangrijke succesfactor.’
Qua toekomstvisie wijkt Marcel Boere daar niet veel vanaf: ‘De haven moet een duurzame economische motor zijn, niet alleen voor Nederland, maar voor heel Europa. Dit betekent dat we moeten blijven investeren in duurzame infrastructuur en samenwerking met verschillende partijen. Ik zie de haven over 10 jaar als een plek waar innovatie en duurzaamheid hand in hand gaan, met een sterke focus op het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.’
