3.4.1 Arbeidsveiligheid

Het Havenbedrijf Rotterdam streeft naar een werkomgeving waar iedereen veilig is en zich veilig voelt. Wij accepteren alleen veilig en respectvol gedrag van onze medewerkers en iedereen die voor ons werkt. Open communicatie gericht op verbeteringen is hierbij belangrijk. Het ontwikkelen en handhaven van een proactieve veiligheidscultuur en het continu verbeteren van de arbeidsomstandigheden zijn de fundamenten van ons beleid. Hierin willen wij niet alleen excelleren voor onze eigen medewerkers, maar ook een voorbeeldfunctie vervullen voor klanten, opdrachtnemers en andere belanghebbenden in het havengebied. Het beschreven beleid en de activiteiten vloeien voort uit onze ondernemingsstrategie en vinden hun besluitvorming via onze governancestructuur.

Effecten, risico's en kansen

De Arbeidsomstandighedenwet zien we als de minimale basis voor onze verplichting om werknemers een veilige en gezonde werkplek te bieden. Door focus op gedrag en bewustzijn en het betrekken van medewerkers in het beheersen van risico’s blijven we op zoek naar de praktische invulling die aansluit bij onze specifieke werkzaamheden. We worden hierin ondersteund door de VGM-commissie (Veiligheid, Gezondheid en Milieu) binnen de medezeggenschapsraad die een controlerende en adviserende rol heeft.

De effecten van arbeidsongevallen zijn groot. Naast de directe gevolgen voor slachtoffer, collega’s en naasten, kunnen ook vertragingen in de werkzaamheden, verlies van kennis, financiële gevolgen of reputatieschade optreden.

Om arbeidsongevallen te voorkomen is het essentieel om de risico’s te kennen en te beheersen. Voor alle medewerkers – in dienst of ingehuurd – zijn de risicoinventarisaties en -evaluaties voor verschillende activiteiten en locaties een belangrijk instrument om bewustzijn te creëren en veiligheidsafspraken na te leven. We kijken hierbij zowel naar de werkomgeving (situatie) als naar de medewerkers zelf (gedrag) om te bepalen of de fysieke en organisatorische beheersmaatregelen passend zijn voor het risico. Daarnaast motiveren we medewerkers om een 5xJA (laatste minuut risicoanalyse) uit te voeren bij aanvang of wijziging van activiteiten om zeker te stellen dat het werk veilig kan worden uitgevoerd.

Medewerkers die operationele werkzaamheden uitvoeren zoals scheepvaartmeesters, inspecteurs en onderhoudspersoneel lopen meer risico dan medewerkers die hoofdzakelijk kantoorwerk uitvoeren. De beheersmaatregelen voor deze risico’s zijn daarom ook uitgebreider. Voorbeelden zijn intensieve trainingsprogramma’s en fysieke beschermingsmiddelen.

De risicoinventarisatie en -evaluatie is niet beperkt tot fysieke veiligheid, maar kijkt ook naar risico’s voor de (geestelijke) gezondheid van de medewerkers en risico’s voor bijzondere groepen zoals ouderen, jeugdigen, zwangere medewerkers en medewerkers met een arbeidshandicap. De HR-organisatie biedt in samenwerking met de arbodienst verschillende programma’s aan om vitaliteit en gezondheid van de medewerker te bevorderen. De bedrijfsarts speelt een belangrijke rol bij de duurzame inzetbaarheid en draagt bij aan gezonde en veilige arbeidsomstandigheden.

Bij werkzaamheden door opdrachtnemers ligt de primaire verantwoordelijkheid voor het veilig uitvoeren van het werk bij de opdrachtnemer. Het Havenbedrijf Rotterdam bouwt en onderhoudt objecten in het haven- en industriecomplex. Dit varieert van grote bouwprojecten met meer dan honderd werknemers op locaties tot wegaanpassingen en groenonderhoud in kleine teams. Ze hebben gemeen dat de werkzaamheden en logistieke bewegingen in de omgeving altijd voor veiligheidsrisico’s zorgen. Daarom kijken we in de voorbereiding hoe we alle gebruikers van de ruimte zo veilig mogelijk kunnen houden. Het Havenbedrijf Rotterdam werkt samen met opdrachtnemers om in projectrisicosessies en veiligheids- en gezondheidsplannen van opdrachtnemers zoveel mogelijk risico’s proactief aan te pakken. Door toezicht en inspectie houden we onze opdrachtnemers aan de gemaakte veiligheidsafspraken.

Door het actief uitdragen van onze veiligheidsverwachtingen en de lat steeds wat hoger te leggen, motiveren we medewerkers en opdrachtnemers om ook dat extra stapje te maken waardoor zij en hun collega’s weer veilig en gezond naar huis kunnen. We zien kansen in een consistente, proactieve aanpak van veiligheid om onze reputatie als betrouwbare en verantwoordelijke werkgever/opdrachtgever te versterken. Dit komt ook tot uiting in de interactieve setting van onze jaarlijkse veiligheidsdag met opdrachtnemers waarin we de samenwerking opzoeken.

Beleid

'Gezond en Veilig naar Huis' is de kern van ons beleid. Dit is van toepassing op medewerkers in vaste en tijdelijke dienst en extern ingehuurde medewerkers. Door de diversiteit van de activiteiten van kantoorpersoneel, operationele medewerkers, opdrachtnemers van verschillende afdelingen vinden we het belangrijk om een gezamenlijke visie op veiligheid uit te dragen. De Arbobeleidsverklaring van het Havenbedrijf Rotterdam beschrijft waar we voor staan, wat we doen en waar we dus op aangesproken mogen worden. Dit beleid delen we in de onboarding van nieuw personeel, in contracten en via onze website.

In de doelen van de ondernemingstrategie is arbeidsveiligheid opgenomen als kritisische prestatie indicator (KPI).

Activiteiten

Medewerkers van het Havenbedrijf Rotterdam kunnen onveilige situaties, ongevallen of positieve observaties melden via de meldapplicatie 'SafetyNow'. Ook externe medewerkers en opdrachtnemers hebben toegang tot deze applicatie. Een dashboard maakt trends, meldingen en acties inzichtelijk. Dit dashboard is toegankelijk voor alle medewerkers.

Naast 'SafetyNow' hebben we diverse doorlopende activiteiten om het veiligheidsbewustzijn te vergroten binnen het cultuurprogramma 'Neem de Tijd voor Veiligheid', zoals training, safety minutes, toolbox informatie en veiligheidstoezicht.

We stellen ieder jaar een veiligheidsplan vast op basis van trends en oorzaakanalyses van observaties van onze eigen werkzaamheden en werkzaamheden van opdrachtnemers. Ook wijzigingen in wet- en regelgeving kunnen aanleiding zijn tot gerichte activiteiten. In 2024 pakten we een aantal specifieke zaken aan:

Resultaten

We monitoren de effectiviteit van onze activiteiten om veiligheid continu te verbeteren aan de hand van kwalitatieve en kwantitatieve indicatoren. Arbeidsveiligheid is een onderwerp in het in 2024 gehouden medewerkersonderzoek. De medewerkers beoordelen fysieke veiligheid in dit onderzoek met een gemiddelde score van 8,6 op een schaal van 1 tot en met 10. We streven ernaar om het aantal arbeidsongevallen naar nul te krijgen en tegelijkertijd een open rapportagecultuur te behouden.

In 2024 hadden we 2 ongevallen met verzuim (langer dan één dag) bij medewerkers van het Havenbedrijf Rotterdam, wat resulteerde in een Lost Time Injury Frequency Rate (LTIFR) van 0,79. Bij opdrachtnemers waren er 7 ongevallen met verzuim. Zie meer in tabel ongevallen. 

De bedrijfsarts constateerde in 2024 1 geval van een beroepsziekte. De arboregeling (artikel 1.11) spreekt van een beroepsziekte als een ziekte het gevolg is van 'een belasting die in hoofdzaak het gevolg is van het werk of de werkomstandigheden'. De meest voorkomende beroepsziekten onder werkenden zijn psychische aandoeningen (zoals burn-out en depressie) en aandoeningen aan het bewegingsapparaat (bijvoorbeeld lage rugklachten, klachten aan armen, nek en schouders).

Doelstelling

We hebben meerdere doelstellingen op arbeidsveiligheid. De LTIFR kwam boven de norm uit door ongevallen met verzuim van meer dan één dag in 2024. We rapporteren ieder kwartaal de ongevallen bij opdrachtnemers op onze projecten. Hier zijn 7 ongevallen met verzuim opgetreden. Ze zijn onderzocht en de lessen zijn geïmplementeerd om herhaling te voorkomen.

Vooruitblik

De trend die we bij verzuimongevallen zien is dat er veel ongevallen zijn met beknellingen (voornamelijk vingers) en dat het vaak alledaagse activiteiten betreft. Focus op een goede werkvoorbereiding en bewust bezig zijn, blijft daarom belangrijk in 2025.

Om deze trends te kunnen zien is het belangrijk dat we medewerkers blijven stimuleren om onveilige en positieve observaties in de 'SafetyNow-applicatie' te melden. We zullen de in-house veiligheidstrainingen actualiseren en integreren met de dagelijkse praktijk van onze medewerkers. Daarnaast blijven we het personeel informeren over arbeidsveiligheid in de gedeelde intranetomgeving.

Verder zien we de complexiteit van projecten en daarmee de projectorganisatie van opdrachtnemers toenemen. Meerdere lagen onderaanneming, taalproblemen en een krappe arbeidsmarkt hebben hun weerslag op de veiligheid van een bouwplaats. We gaan op zoek naar praktische manieren om dit risico te beheersen.

Samen met medewerkers, inleenkrachten, klanten en opdrachtnemers nemen we tijd voor veiligheid.

Saskia Haye, Safety Manager Havenbedrijf Rotterdam: 'Veiligheid is een resultaat van een goede werkvoorbereiding. Het kennen en beheersen van risico’s van de werkzaamheden in een vroeg stadium leidt niet alleen tot een betere veiligheidsprestatie, maar ook tot potentiële verbetering in kwaliteit, kostenbeheersing, planningsbeheersing en dus klanttevredenheid. De tijd die je vooraf neemt om over veiligheid na te denken betaalt zich dus op verschillende manieren uit.'