Klimaatadaptatie en waterveiligheid

Als we de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd niet verminderen, wordt het volgens de meest recente onderzoeken een uitdagende opgave om de globale temperatuur in 2100 beneden de 2,1°C te houden (sinds het pre-industriële tijdperk). We zien wereldwijd al de eerste gevolgen van klimaatverandering.

Fysieke risico’s van klimaatverandering hebben gevolgen voor onze haveninfrastructuur en assets, maar ook voor die van onze klanten. Deze nemen we mee in de bedrijfsvoering om de kwaliteit van haveninfrastructuur en bereikbaarheid en haar ladingstromen te waarborgen. Ook kunnen fysieke risico’s de leefomgeving van (beschermde) dier- en plantsoorten in de haven bedreigen.

Een multidisciplinair team van het Havenbedrijf Rotterdam beoordeelt middellange- en langetermijn gevolgen van klimaatverandering, brengt de mogelijke effecten in kaart en stelt prioriteiten. In totaal identificeerden we 25 klimaatonderwerpen. Deze items koppelden we aan 'ambassadeurs' van verschillende afdelingen. Waar we risico’s zien, verdiepen we onze kennis en nemen we maatregelen om de risico’s te minimaliseren. Wij hanteren drie soorten maatregelen die ervoor zorgen dat we voorbereid zijn op de gevolgen van klimaatverandering: preventieve maatregelen, ruimtelijke adaptatie en crisisbeheersing. De bevindingen rapporteren we jaarlijks aan het COO-management.

Prioritering van deze gevolgen gaat op basis van de impact op transportstromen, het uitvoeren van onze kerntaken, of het vestigingsklimaat en is afhankelijk van de termijn en de kans op optreden. De volgende middellange- en langetermijn klimaatonderwerpen hebben prioriteit en pakken we programmatisch aan:

1. Zeespiegelstijging: toename overstromingskans bedrijven en openbare infrastructuur;

2. Zoutindringing: beschikbaarheid zoetwatervoorziening voor de industrie;

3. Stijgende watertemperaturen: verminderde beschikbaarheid koelwater;

4. Extreme regenval: veilige beschikbaarheid van infrastructuur;

5. Lagere rivierstanden: bereikbaarheid achterland voor binnenvaartschepen;

6. Extreme wind: veiligheid afmeren van schepen;

7. Extreem weer in relatie tot beperkt wordende manoeuvreerruimte op de Noordzee.

Waterveiligheid

Een belangrijk klimaatrisico voor het Havenbedrijf Rotterdam is zeespiegelstijging. De meest recente klimaatscenario’s (‘KNMI’23-klimaatscenario’s’) houden rekening met een zeespiegelstijging voor de Nederlandse kust van 26 tot 124 centimeter in 2100. Ook als de uitstoot van broeikasgassen onmiddellijk zou stoppen, stijgt de zeespiegel door. De zeespiegelstijging kan op de lange termijn in toenemende mate effect hebben op de waterveiligheid in de haven.

Haventerreinen zijn relatief hoog boven zeeniveau aangelegd en worden deels beschermd door stormvloedkeringen. Het Havenbedrijf Rotterdam is direct betrokken bij het ‘Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden’ en het ‘Kennisprogramma Zeespiegelstijging’.

Het Havenbedrijf Rotterdam is als havenautoriteit en havenbeheerder van de haven verantwoordelijk voor voldoende waterveiligheid in het openbare gebied en de bereikbaarheid van de haven in hoogwatersituaties.

Door de buitendijkse ligging van de Rotterdamse haven dragen bedrijven en asset-eigenaren zelf de risico's van mogelijke waterschade. Ze zijn ook zelf verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen om deze schade te beperken. Daarvoor is het belangrijk dat bedrijven in de haven voldoende worden geïnformeerd. Bedrijven in de haven ontvingen een brief over waterveiligheid, de mogelijke gevolgen hiervan en de verantwoordelijkheden hierin. Ook hebben we een informatiepagina ingericht, gewijd aan waterveiligheid, met ongeveer 50 maatregelen die bedrijven en asset-eigenaren kunnen nemen om de waterveiligheidssituatie te verbeteren.

De afgelopen jaren ontwikkelden we samen met de bedrijven en stakeholders voor de gebieden in de haven adaptatiestrategieën. De overstromingskansen en adaptatiestrategieën voor de specifieke gebieden zijn ook op de informatiepagina te vinden.

Op basis van deze strategieën kwamen we met de gemeente Rotterdam overeen dat we in de tijd diverse maatregelen nemen om de haven en havenprocessen weerbaar te houden tegen hoogwater. Onze projecten, onderhoud van assets en klantvestigingen zijn hiervoor geschikte momenten. Bij alle projecten doen we een toets op waterveiligheid. Als blijkt dat dit een raakvlak heeft met het project, onderzoeken we hoe groot het effect is, wanneer dit optreedt en welke maatregelen het meest effectief zijn. Als het nodig is, adviseren we over concrete toepassing van maatregelen bij projecten. Daarnaast borgen we waterveiligheid in uitgifte van nieuwe klantcontracten en bij verhuurcontracten van commercieel vastgoed.